En dan nu de essentie van motorrijden: het rijden van bochten.
Je kunt je hele leven bezig blijven met dat te perfectioneren, en de echte perfectie zul je nooit bereiken, omdat je je leven lang kunt blijven leren.
Wat voor fouten worden er gemaakt, en hoe komt dat? Wat kun je er aan doen? Welke lijnen kun je kiezen door de bocht, en hoe zorg je ervoor dat je de bocht ook zo rijdt?
Wanneer rem je af en hoe zorg je ervoor dat je de juiste snelheid hebt? Wat is de juiste snelheid voor een bocht?
Hoe corrigeer je als je toevallig toch te enthousiast de bocht in stuift, of een onverwachte ontmoeting hebt?
Lezen over bochtenrijden is niet voldoende: je kunt je bochten alleen verbeteren door te oefenen, te oefenen en te oefenen. Hier tips over hoe je dat aanpakt.
There is a version in English of this page:
https://www.lazymotorbike.eu/tips/corners/
Hoe rij je nou zo'n bocht?
In de flow...
Soms heb je dat, dat alles perfect lijkt te gaan. Zonder dat je je ervan bewust bent kies je al de ideale lijn, voel je instinctief van elke bocht hoe die zal lopen, en rij je er in de juiste versnelling en snelheid doorheen zonder dat je achteraf denkt dat het harder had gekund, en krijg je nergens de vervelende gedachte dat je te hard gaat voor de bocht.
Bewust oefenen
Dat gebeurt vreemd genoeg het gemakkelijkst wanneer je af en toe juist ook probeert je heel bewust te zijn van alles wat je doet om een bocht mooi te rijden.
Bij het rijden van een bocht is alles van belang: hoe je door de bocht kijkt, hoe je je lijn bepaalt, hoe je inkantelt, hoe je houding is, hoe je gasgeeft en hoe je schakelt, hoe je van te voren remt, en soms zelfs hoe je in de bocht zelf remt of uit moet wijken.
Met daarover lezen ben je er natuurlijk niet: het is en blijft een kwestie van oefenen, en leren voelen hoe het gaat.
Maar er over lezen kan wel helpen...
Kijken
Verreweg het belangrijkste bij het rijden van bochten is, uiteraard, zoals altijd bij motorrijden eigenlijk, het kijken.
De bocht inschatten
Je moet bochten gaan leren inschatt en, zodat je vlak voor een onbekende bocht in de goeie versnelling zit, en de juiste snelheid hebt.
Door ver vooruit te kijken kun je vaak al bochten in de verte zien liggen, en aan bomen of lantarenpalen kun je vaak het verloop zien, zelfs al zie je het wegdek niet.
Het bochten inschatten wordt beter met de ervaring, uiteraard, maar om dat proces goed te laten verlopen is het altijd handig om elke keer als het inschatten fout liep te bedenken of er aanwijzingen waren die je op had kunnen merken.
Ver kijken tijdens de bocht
In de bocht zelf is het belangrijk te kijken waar je naar toe wilt, als altijd (en dus *niet naar die ene boom te kijken, maar de lijn te bekijken die je wilt volgen). *Ver* kijken, altijd.
Kijken: lijn door de bocht
Zo snel mogelijk?
Wat de perfecte lijn door een bocht is hangt af van waar je rijdt: rij je op het circuit, dan is je doel simpelweg zo snel mogelijk door een bocht te komen. Je lijn moet je dan zo kiezen dat je één vloeiende lijn kunt rijden vanaf het punt waarop je inkantelt om de bocht te beginnen, en zo dat je tijdens die bocht voortdurend soepeltjes kunt accelereren (steeds een beetje meer gas dus). Dit is wat je uit de boeken van Keith Code zult leren.
Met maximaal zicht
Buiten het circuit is eigenlijk vrijwel overal het zicht de beperkende factor. Je lijn wordt daarom niet de lijn van de maximale snelheid, maar die van het maximale zicht.
Je doet daarom de bocht in twee keer:
Rijden in de buitenbocht
Je begint de bocht (kantelt in) waar hij begint, zoveel mogelijk aan de buitenkant van de bocht, waarbij je ervoor zorgt dat je indien nodig voldoende hebt afgeremd en hebt teruggeschakeld.
Het gas heb je er dan al op. Je kantelt de motor in en blijft aan de buitenkant van de bocht.
Dan kom je terecht bij een punt van waaruit je, vanaf de buitenkant waar je nog steeds rijdt, in één lijn door kunt rijden via de binnenkant van de bocht naar de buitenkant van de rijstrook. Daarvoor moet je nogmaals inkantelen, en nu accelereer je er uit, via de binnenkant van de bocht weer naar buiten.
Op deze manier hou je dus steeds veel zicht.
Hier een filmpje uit de praktijk, waar niet alles perfect gaat, maar waarin mooi te zien is hoe het er uitziet als je aan de buitenkant begint
.
Vooral illustratief is het verschil in plaats op de weg met de motorrijder die wordt ingehaald.
Daar kun je ook zien dat je in zo'n geval om de voorligger heen kunt kijken, en daardoor eerder weet wanneer je in kunt halen.
Kijken: knijpende bocht
Verraderlijk
Bochten zijn niet altijd even goed in te schatten van te voren. Een vervelend soort bocht is de knijpende bocht. Zo'n bocht begint ruimer dan hij eindigt.
Soms staan er waarschuwingsborden die je daar van te voren op attenderen, zoals op deze foto. Helaas is dat lang niet altijd het geval.
Knijpende bochten zijn vooral zo verraderlijk omdat je vaak te laat merkt dat ze knijpen, waardoor het lastig is er iets aan te doen.
Verdwijnpunt
Wanneer je eenmaal in de bocht zit, kun je langer van te voren zien dat de bocht gaat knijpen, wanneer je op het zogenaamde "verdwijnpunt" let.
Op de foto zit dat verdwijnpunt net achter het waarschuwingsbord. Het gaat om het punt waar de buitenbocht en de binnenbocht in één punt lijken samen te komen.
Wanneer dat verdwijnpunt steeds verder weg komt te liggen zit je goed: dan wordt de bocht wijder.
Maar als je het verdwijnpunt dichterbij zite komen gaat de bocht voor je knijpen. Je hebt dan de tijd nog om je snelheid te verlagen met je achterrem, of om dieper in te kantelen.
Oeps, niet gezien
Maar wat doe je wanneer je vergeten bent op het verdwijnpunt te letten en je wordt verrast door een knijpende bocht?
- Duw de motor met je buitenknie extra naar binnen. Extra inkantelen door nogmaals tegen het binnenste stuuruiteinde te duwen is uiteraard ook mogelijk, maar vaak heb je daar een psychologische blokkade als je jezelf plotseling in de situatie bevindt dat je de bocht te ruim neemt. Duwen met je knie werkt dan veel beter.
- Daarbij kun je de achterrem licht gebruiken. Je snelheid wordt dan niet alleen iets verminderd, maar je motor zal dan de neiging hebben als het ware een stukje om het achterwiel te draaien, zodat je verder de bocht inrijdt. Precies wat nodig is dus. Let wel op dat je niet van schrik de achterrem hard intrapt!
In principe rij je eigenlijk altijd zo dat je nog ruimte over hebt om extra in te kantelen: je rijdt tenslotte nooit helemaal op het randje.
Kijken: negatieve verkanting
Positieve verkanting
De ultieme vorm van positieve verkanting is een steile wand. Daarin rijden ze een rondje terwijl ze totaal niet zijn ingekanteld.
Soms kom je bochten tegen met een positieve verkanting, (die heten kombochten), en je zult merken dat je daar veel gemakkelijker doorheen komt dan je van te voren had ingeschat.
Een positieve verkanting zorgt er dus voor dat je vanzelf een bocht rijdt, terwijl je motor gewoon loodrecht op de weg blijft rollen. Een positief verkante bocht loopt naar de buitenbocht omhoog.
Negatieve verkanting
Negatieve verkanting is het omgekeerde: de buitenkant van de bocht ligt lager dan de binnenkant.
Dat betekent dat je veel meer moet inkantelen om met dezelfde snelheid dezelfde bocht te kunnen halen dan bij een vlakke weg, of bij een positief verkante bocht.
Meestal valt het niet echt op, voor je de bocht in gaat. Dan merk je opeens dat de bocht veel krapper lijkt dan hij er uitzag, terwijl hij toch ook weer niet echt krap was.
Rotondes
Rotondes zijn vaak aangelegd met sterk negatieve verkanting. Het centrum van de rotonde ligt dan een stuk hoger dan de buitenkant.
Dat is aan de ene kant gedaan om ervoor te zorgen dat vuil en olie vanzelf naar de buitenkant verdwijnt, en aan de andere kant om op die manier de snelheid er uit te halen.
Probeer dus als het nat is zo veel mogelijk aan de binnenkant te blijven, op rotondes (daar is het het minst vuil), en wees er op bedacht dat je voor dat bochtje meer moet inkantelen dan je zou zeggen op basis van het verloop ervan.
Voorbereiding: remmen en schakelen
Klaar zijn
Voordat je de bocht in gaat moet je helemaal klaar zijn. Je moet de juiste snelheid hebben (dus voldoende afgeremd als dat nodig is), en in de juiste versnelling zitten.
De juiste versnelling is de versnelling waarmee je lekker door de bocht rijdt, en waarmee je de bocht uit kunt accelereren.
Oefening
Een mooie oefening om gevoel te krijgen voor welke versnelling voor welke bocht handig is, is om op een stuk weg wat je kent alle bochten eens met een versnelling lager te nemen dan je gewend bent, en de volgende keer juist met een versnelling hoger. Je merkt dan heel duidelijk dat het lastig is als je een te hoge versnelling gebruikt omdat je dan omlaag moet schakelen bij het uitaccelereren, of als je een te lage versnelling gebruikt, zodat de motor moeite heeft om te gaan versnellen, en moeite heeft om op het gas de bocht door te komen.
Neem de tijd
Neem ruim de tijd om klaar te zijn voor de bocht. Als je dat op het laatste moment doet zul je vaak meer afremmen dan wanneer je het rustig doet en er de tijd voor neemt.
Als je een bepaalde afstand zo hard mogelijk wilt rijden scheelt het uiteindelijk natuurlijk ook als je de voorbereiding, dus remmen en terugschakelen, pas laat doet. Maar dat is het laatste waar je aan moet werken.
Als je het voorbereiden rustig doet, kun je je helemaal concentreren op de bocht zelf. Pas als dat helemaal naar wens gaat, kun je gaan oefenen met later remmen, als je dat graag wilt.
Begin van de bocht: inkantelen
Inkantelen
Eigenlijk is het helemaal het verkeerde woord, "sturen", want het roept teveel het beeld op dat je het stuur van de motor gebruikt, zoals je in een auto doet, om een bocht in te zetten en door te komen. Zo is het dus niet.
Een veel beter woord is "inkantelen".
Je zet een bocht in door je motor te laten inkantelen. Je kantelt nogmaals in op het punt van waaruit je de bocht uit kunt rijden, via de binnenkant van de bocht weer naar buiten.
Hoe?
Hoe doe je dat, dat inkantelen? Het helpt om hem om te duwen met je gewicht en het helpt om hem met je buitenknie naar beneden te duwen. Het helpt ook als je tegen de stuurhelft aan de binnenkant duwt. Het lijkt alsof je daarmee de motor naar beneden duwt. (Dit is dus iets anders als "sturen", want je gebruikt dat stuur alleen om de motor te kantelen, en dus alleen maar indirect om de motor een bocht te laten beschrijven).
Countersteering
Mocht je ooit het woord "countersteering" tegenkomen: dit is wat het is, er wordt heel ingewikkeld over gedaan maar dat is het niet.
Wanneer je de motor als het ware naar beneden duwt let er dan op dat je niet als reactie zelf rechtop gaat zitten en motorcrosstijl door de bocht gaat. Het is beter om jezelf aan te leren met de motor mee te leunen, of een beetje naar binnen te leunen, omdat je op die manier meer marge hebt wat betreft benodigde grondspeling.
Alleen in hele korte bochtjes is motorcrosstijl handig omdat je dan veel gemakkelijker kunt manouvreren en de motor verder of minder ver de bocht in duwen.
In de bocht: gasgeven
In de bocht op het gas
Je moet ervoor zorgen dat je gedurende de hele bocht gas kunt blijven geven.
Wanneer de motor wordt aangedreven (dus wanneer je gasgeeft en je niet de koppeling hebt ingeknepen) is hij veel stabieler. Wanneer je de koppeling inknijpt valt de motor naar binnen.
Gedurende het eerste stuk van de bocht, het stuk waarin je aan de buitenkant blijft, geef je dus rustig gas.
Met extra gas er uit
Wanneer je op het punt bent dat je verder kunt inkantelen, op het punt van waaruit je in een rechte lijn de bocht uit kunt rijden, geef je, bij dat inkantelen, extra gas.
Van hieruit kun je de bocht uit accelereren. Het accelereren zorgt ervoor dat de motor weer rechtovereind komt, wat je nodig hebt om hem die rechte lijn te laten beschrijven.
In de bocht: snelheid
Langzaam in, snel uit
Het is heel eenvoudig met bochten: langzaam er in, snel er uit.
Probeer je aandacht te laten gaan naar de lijn die je volgt, naar het op het gas houden, en naar het inkantelen en er uit accelereren.
De snelheid komt dan als vanzelf.
Wanneer je je op je snelheid gaat concentreren ga je over het algemeen veel minder snel ;-)
Wat is de juiste snelheid? Daar is maar één antwoord op: de snelheid waarbij jij je comfortabel voelt.
Niet van het gas af
Als je halverwege de bocht merkt dat je je gas loslaat, dan was je snelheid dus te hoog (overigens is je gas loslaten niet de manier om je snelheid te verlagen in een bocht; het is een automatische reactie die vaak voorkomt als het harder gaat dan je gevoel plezierig vindt).
Als je merkt dat het niet lekker gaat, dat je de juiste lijn niet kan vinden, dat je onwillekeurig fouten maakt als het gas loslaten, dan is dat dus een teken dat je bochten langzamer in moet duiken.
Niet het stuur vastgrijpen
Andere tekenen dat je harder gaat dan de snelheid die voor jou de juiste snelheid is, is als je merkt dat je je stuur veel te stevig vastgrijpt (je stuur moet altijd losjes vastgehouden worden, de motor moet zelf kleine stuurcorrecties kunnen uitvoeren), of als je je helemaal op één punt gaat fixeren (dat paaltje of die boom die daar zo middenin die bocht staan).
Remmen in de bocht
Soms moet je remmen
Je moet natuurlijk altijd met de juiste snelheid een bocht aansnijden, maar stel dat dat niet helemaal is gelukt en je naar je gevoel toch te hard gaat.
Of je komt een trekker tegen die in de bocht de weg op rijdt, wat dan?
Probeer in ieder geval altijd in gedachte te houden dat het niet een kwestie is van je gas loslaten, wat op de één of andere manier heel gemakkelijk gebeurt.
Achterrem erbij
Wanneer je gewoon een klein beetje te hard gaat naar je gevoel kun je simpel de achterrem erbij pakken. Niet keihard op trappen natuurlijk, maar gewoon een beetje erbij pakken. De motor zal daardoor eerder nog extra de bocht insturen dan overeind komen, dus het is geen enkel probleem voor je bochtenlijn.
Hard remmen, voorrem en koppeling
Maar soms moet je echt REMMEN. Soms steekt er een kind over, of verschijnt er een trekker van achter een heg. Dan heb je niet veel aan die achterrem.
In zo'n geval trek je je koppeling in, en rem je met je voorrem.
Voorzichtig remmen, en ondertussen blijven sturen, want de motor wil nu overeind komen.
Je kunt op die manier behoorlijk snel stilstaan, *in* de bocht.
Meer over remmen
Meer over remmen, in de bocht of niet in de bocht, kun je lezen op inze Remmen pagina.
Fouten: veelhoek
De meest voorkomende fout is om de bocht niet in een vloeiende lijn te rijden, maar er een serie bochtjes van te maken. Dat kan op verschillende manieren:
Te vroeg insturen
Je kunt bijvoorbeeld te vroeg insturen, en daardoor bij de middenstreep (bocht naar links) of de berm (bocht naar rechts) uitkomen, waardoor je weer de bocht uit moet sturen. Maar omdat je de bocht nog niet af hebt gemaakt zul je even later weer moeten insturen, en dat proces kan zich dan nogmaals herhalen.
Verrassing
Ook is het mogelijk dat je de bocht niet goed hebt overzien, en daardoor op elk moment verrast wordt door hoe de bocht loopt; je moet dan eigenlijk voortdurend corrigeren, en al die stuuracties resulteren in een zigzaggende of veelhoekachtige lijn.
Als je dat soort fouten bij jezelf opmerkt is het van belang dat je bij elke bocht van te voren probeert te zien welke lijn je er doorheen zult nemen, en om vooral ook het ver kijken te oefenen.
Fouten: te hard
Geen maximum of minimum
Er is geen absolute maat voor de juiste snelheid om een bocht mee in te duiken: die snelheid varieert van persoon tot persoon, en van dag tot dag. Als je Valentino Rossi heet zul je een andere maximum snelheid voor een bepaalde bocht hebben dan wanneer je iemand anders bent, en als het koud en nat is ligt dat maximum lager dan wanneer het zonnig en droog is.
Het is een combinatie van de motor (banden, grondspeling, frame), de motorrijder (ervaring, geoefendheid, kop d'r bij) en de omstandigheden (wegdek, regen, de bocht).
Te hard als...
Je kunt constateren dat je voor die ene combinatie te hard de bocht in bent gedoken als je:
- de onbedwingbare neiging voelt om af te remmen in de bocht,
- de onbedwingbare neiging voelt om het gas dicht te doen in de bocht,
- de bocht "uitvliegt" (wat eigenlijk inhoudt dat je de bocht niet durft in te zetten en rechtdoor rijdt).
Als je merkt dat je de neiging hebt om bochten te hard in te duiken, lees dan het stukje over snelheid, en probeer je te concentreren op de lijn van de bocht en het kijken, en minder gefixeerd te zijn op hoe schuin of hoe hard je gaat.
Uiteindelijk zul je op die manier een veel hogere bochtensnelheid bereiken.
Fouten: te langzaam?
Nooit fout
Heel veel mensen zien het als een fout als ze na een bocht beseffen dat ze er sneller in hadden kunnen duiken. Is dat een fout?
Eigenlijk is het alleen een fout als je jezelf toestaat dat als een fout te zien.
Door je te concentreren op kijken, en de lijn door de bocht, komt die hogere ingangssnelheid er echt wel vanzelf. Als je er langzamer ingaat dan achteraf misschien nodig lijkt, had je die langzamere snelheid blijkbaar nodig, en dat is nooit een fout.
Het Geheel
Hoe pak je dat nu aan, al die aanwijzingen?
Langzaam beginnen is het devies. Trek je niks aan van wat ";ze" over je denken.
Kijken
Punt één is dat je, ook alweer vóór de bocht, je lijn moet hebben bekeken, hem als het ware met je ogen hebben gereden.
Voorbereid zijn
Punt twee is dat je vóór de bocht klaar bent. Dus voor de bocht moet je hebben geremd, moet je hebben geschakeld, en rij je met het gas konstant in de snelheid waarmee je de bocht in wilt.
Inkantelen
Punt drie is de bocht inzetten en letten op die lijn, ondertussen ver de bocht in kijkend, zo lang mogelijk helemaal in de buitenbocht blijvend.
Op het gas
Punt vier is het gas: dat hou je er op als de de bocht in bent. Al snel komt dan de tweede inkanteling, waarbij je de bocht uit kunt accelereren.
En dan kijk je natuurlijk alweer uit naar de volgende bocht...
Veel plezier!
Commentaar, FAQ, op een aparte pagina